Cultuurprik Michaël Clijsters: Nelson Mandela

De lange weg van Nelson Mandela

"Niemand van mijn familie was ooit naar school geweest... Op mijn eerste schooldag gaf mijn lerares, Miss Mdingane, ons allemaal een Engelse voornaam. Dat was toentertijd de gewoonte bij Afrikanen, ongetwijfeld door de Britse invloed op ons onderwijssysteem. Die dag vertelde Miss Mdingane me dat mijn nieuwe naam 'Nelson' was. Ik heb geen idee waarom precies die naam. "

Ik heb voor deze opdracht een documentaire van Nelson Mandela gekeken. Voor ik begon met kijken had ik toch enkele vragen. Sinds de dood van Nelson wil ik weten waarom hij nu zo beroemd is geworden. Wat heeft hem zo een grote man gemaakt en wat is apartheid? Ook op die vragen hoop ik een antwoord te krijgen bij het kijken van de documentaire.

De lange weg van Nelson Mendela

Nelson Mandela was een Zuid-Afrikaan die geboren is in 1918. Hij was een anti-apartheidsstrijder en politicus. Wat apartheid wil zeggen, leg ik later nog uit. Zijn volledige naam is eigenlijk Nelson Rolihlahla Mandela. Rolihlahla heeft twee betekenissen: de tak van een boom trekken en … lastpost.

Vooral dat laatste komt goed van pas bij Nelson. Hij liep weg van zijn familie omdat hij niet wilde trouwen met de vrouw die voor hem gekozen werd. In 1941 kwam Nelson aan in Johannesburg waar hij een belangrijke man ontmoette die heel zijn leven zou veranderen, Walter Sisulu. Hij wou Nelson in de politiek krijgen, maar Nelson wilde eerst rechten studeren. Perfect dacht Walter, want rechten en politiek gaat goed samen!

Vanaf 1944 raakte Mandela betrokken bij de strijd van het ANC (dat is het Afrikaans Nationaal Congres) tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika. Ook dit leg ik hieronder nog verder uit. De regering voerde de pasjeswet in, tegen de zin van Nelson Mandela. Dat gebeurde in 1960. Iedereen kreeg een boekje waarin je identiteit stond. Wanneer je dit niet bij je had kon je een gevangenisstraf krijgen. Nelson verbrandde zijn pasje en zou worden opgepakt, maar hij dook onder.

Op 21 maart 1960 was er een grote opstand tegen die pasjeswetten, maar de regering verzette zich tegen de protestanten. Er vielen meer dan 60 doden en 170 gewonden. Uiteindelijk kwam er een verbod op ANC en werd Mandela gezocht!

Nadat Mandela het land doorkruiste werd hij opgepakt door de politie en naar de gevangenis op Robbeneiland gebracht, samen met enkele andere ANC-leiders. Vanaf dan begon er een ander leven voor Nelson én voor de rest van Zuid-Afrika!

Levenslang

Nelson kreeg een levenslange gevangenisstraf en werd dus overgebracht naar het Robbeneiland. Dit is een eiland dat kortbij de kust bij Kaapstad ligt. Hij werd gevangen gehouden door het anti-apartheidsregime van hem. De gevangenis was een van de zwaarbeveiligde gevangenissen van Zuid-Afrika. Nelson moest, samen met andere ANC-leiders, werkjes opknappen voor de bewakers van de gevangenis. Wanneer de gevangenen sneller moesten lopen van de bewakers, deden ze dat niet. Nelson liep op zijn eigen tempo en hij zorgde ervoor dat de bewakers dit tolereerde. Vanaf dat moment had hij door dat als de bewakers hem hier met respect behandelen, de rest van de wereld dit ook zou kunnen. Uiteindelijk werd Mandela verhuisd naar een andere gevangenis in Pollsmoor. Daar werd hij gescheiden van zijn vrienden en werd hij in een kamer apart gehouden. Dat kon een goed teken zijn! Hij mocht met een minister praten en zijn zegje doen.

Toen Mandela 70 was kreeg hij tuberculose. De regering was in bang, omdat ze dachten dat Mandela zou sterven in de gevangenis. Dan zou het volk denken dat ze hem vermoord hadden, met alle gevolgen van dien.

President Botha wilde Mandela al eens vrijlaten onder één voorwaarde: dat hij toezegt zich niet schuldig te zullen maken aan het beramen van, aanzetten tot of plegen van gewelddaden om politieke doelen te bevorderen. De vrijlating ging dus niet door. Doordat president Botha aftrad, kwam president De Klerk aan de macht. Hij liet Mandela vrij op 11 februari 1990. Hij zorgde voor blijdschap over de hele wereld. Hij ging na zijn vrijlating meteen naar het ANC-hoofdkwartier en werd een jaar later gekozen tot de nieuwe voorzitter.

“Mandela zijn gevangenisnummer 46664 werd wereldwijd bekend en stond symbool voor zijn aidsbestrijdingsproject.”

ANC

Het ANC is het Afrikaans Nationaal Congres en is eigenlijk een politieke groepering. Deze groepering werd in 1912 opgericht om de belangen van de zwarten in Zuid-Afrika te bewaken. Nelson Mandela was de oprichter en het hoofd van de militaire tak van ANC, die ‘Umkhonto we Sizwe’ genoemd werd, wat ‘Speer van de Natie’ betekent. Deze groepering had als grote doel de zwarte bevolking van Zuid-Afrika in opstand te laten komen om een revolutie te krijgen. Dat is hun ook gelukt, want ondanks de gevangenisstraf van Nelson is hij toch president van Zuid-Afrika geworden en is er een einde gekomen aan het apartheidsregime.

Apartheid

Als ik het heb over apartheid komt het land Zuid-Afrika zeker in iedereen naar boven. Dat komt door de wereldbekende Nelson Mandela! Apartheid zelf betekent ‘het verschillend zijn’. Het gaat over het verschil tussen mensen, tussen rassen, tussen huidskleur.

“To be free is not merely to cast off one’s chains but to live in a way that respects and enhances the freedom of others” Nelson Mandela, Juni 1999.

In Zuid-Afrika werd er duidelijk een onderscheid gemaakt tussen de blanke en de zwarte mensen. Mandela had een nieuwe werknemer en bood hem een kopje koffie aan. Maar hij kreeg een andere kleur tas dan zijn blanke werknemer. In het bedrijf hadden de zwarte een andere kop dan de blanke. Dit zat hem dwars en daar wou hij een einde aan maken. Dat is hem uiteindelijk ook gelukt!

Nobelprijs

In 1993 kreeg Nelson samen met Frederik Willem de Klerk de Nobelprijs van de Vrede. Ze kregen dit voor hun inspanningen voor het vreedzaam einde van het apartheidsregime en het leggen van de funderingen voor een nieuw democratisch Zuid-Afrika.

President

In 1995 kwamen er verkiezingen in Zuid-Afrika. Uit die verkiezen is Nelson Mandela als president gekozen! Hij werd de eerste zwarte president van Zuid-Afrika en dat op zijn 75-jarige leeftijd.

Zijn voorganger was De Klerk. Na Mandela kwam Thabo Mbeki aan de macht.

5-12-2013

Nelson werd zieker en zieker. Op 5 december van dit jaar is hij dan gestorven. De wereld was in diepe rouw. De man is ondertussen 95 jaar geworden. In Zuid-Afrika werd een periode van nationale rouw afgekondigd. Er was ook een grote herdenkingsplechtigheid waar heel veel bekende mensen vanuit de hele wereld naar toe kwamen. Ook Barack Obama was aanwezig! De plechtigheid ging door in het Soccer City Center.

In het onderstaande filmfragment zie je de uitvaart van Mandela.

Mandela, long walk to freedom

Er is onlangs een film uitgekomen in de zalen: "Mandela, long walk to freedom." Deze film gaat over het leven van Nelson Mandela. Ga hem zeker eens kijken, zo kom je nog meer te weten over het leven van Nelson!

Conclusie

Sinds de dood van Nelson Mandela ben ik nieuwsgierig naar wat deze man allemaal verwezenlijkt heeft in zijn leven. Ik heb een ruim beeld gekregen van Nelson en ben veel meer te weten gekomen dan ik op voorhand had gedacht! De documentaire die ik heb gezien was ook heel interessant waar het leven van Mandela wordt beschreven.

Deze documentaire kan je als leerkracht laten zien in je lessen. Er zijn heel veel dingen die je aan dit onderwerp kan koppelen: Zuid-Afrika, ANC, apartheid … noem maar op! Ikzelf zou dit zeker eens gebruiken in mijn lessen omdat dit nu ook een heel actueel onderwerp is.

De leerlingen krijgen een ruim beeld van hoe het leven van Nelson Mandela is geweest. Ik had nooit gedacht dat de invloed die Nelson heeft gehad op het volk, zo groot was. Een onderwerp wat voor iedereen de moeite waard is!